TÜRKİYE'NİN İLK BEZ BEBEK MÜZESİ

Bir vesile ile yolumun düştüğü yerleşim yerlerindeki kültürel mekânları şartlar el verdiği müddetçe ziyaret edebilmeyi seviyorum ve önemsiyorum. Neredeyse 1 sene önceydi, Denizli’ye gittiğimizde Türkiye’nin ilk bez bebek müzesini ziyaret etmeye niyetlenmiştik. Ancak mevsim kış, vücut hali hem bende hem oğlumda hastalık olunca, nasip olmamıştı. Kısmet, bir kaç hafta evvel gidebilmekmiş...

Emekli öğretmen olan Zeynep Karaaslan 7 yıl içinde 1.000’e yakın bez bebek üretir el emeği ile emek ilmek... Bir kısmını farklı şehirlerde sergileme imkânı bulur, bir kısmını dağıtır. Geriye kalan 800’e yakın bebeği Denizli Belediyesi’ne bağışlamaya karar verir. Balcı Evi olarak bilinen tarihi Denizli evi belediye tarafından restore edilir ve folklorik bebek müzesi olarak 2013 yılında ziyarete açılır. İsmi de Balcı Evi Zeynep Karaaslan Folklorik Bez Bebek Müzesi olarak anılmaya başlanır. Türkiye’nin ilk bez bebek müzesi olma sıfatını da hak etmiş olur.

El sanatlarına düşkün olan emekli öğretmenimiz, çocukluğunu annesinin diktiği bez bebeklerle geçirdiğini ifade eder. Bez bebeklerin geçmişi oldukça eskiye dayanmaktadır. Ve üretildiği yörenin kültürel özelliklerini de belirgin bir şekilde yansıtır. Zeynep Öğretmen bu sebeple bez bebekleri çok değerli görür ve kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılması için birer köprü olduğunu düşünür. Denizli yaşantısını anlatan bez bebeklerin yanı sıra farklı malzemelerden yapılmış bebekler de müzede sergilenmektedir.  Saksı bebekler, düğme bebekler, kuklalar, yün bebekler, süpürge otundan, su kabağından, çoraptan ve şişeden yapılmış bebekler gibi... Elma kurusundan yapılan bebek dahi mevcut, varın siz düşünün çeşitliliği.

Babası ile uçurtma yapan çocuk, Eski Şeytan Pazarı’nda kurutulmuş kışlık sebze satan kadınlar, yufka ekmek yapan yaşmaklı teyzeler, Denizli’nin meşhur sesi Özay Gönlüm’ün türküsü olan çoban Çözde Mustafa Ali’nin eşi Hatice, kış için kurutmalık sebze çizen kadınlar, tarhana yapan bacılar, bohçacı kadınlar, namaz kılan dede, mehter takımı, bebek mevlüdü, ahilik töreni, Denizli efeleri, Denizli yöresi gelin götürme merasimi, kurşun dökme, kına yakma, bayramlaşma, kupa çekme, eski düğün ve kına gecesi gibi farklı konuların canlandırıldığı bebekler camekân dolaplar içerisinde ziyaretçilere sunuluyor.

Kınalı saçlı, çiçek fistanlı, üç etekli ve şalvarlı kıyafetiyle yaşmaklı kadınlar, beyaz sakallı dedeler ile köy odasında semaver başında sohbet eden emmileri izlemek insanın içini çocuksu bir coşku ile dolduruyor.

Balcı Evi’nin küçük ve sevimli bir de bahçesi var. Bahçede hem açık alanda hem de kapalı kısımda oturarak bir şeyler atıştırabilmek mümkün. Tostları gayet lezzetliydi. Daha da güzel olanı, Ege bölgesinde yaygın olarak pişirilen keşkek yemeğinin de yemek listesinde yer alıyor olmasıydı. 

Müzeyi ziyaret zamanımız, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bu yıl ilk kez uygulanan kasım ayı ara tatiline denk geldi. Belki o sebeple, bilemiyorum, küçük çocuğunu elinden tutup gelen annelerin sayısı bir hayli fazlaydı. Genç kızlar, anneanne/babaanne yaşındaki hanım teyzelerimiz de hararetle müzeyi geziyordu.

Müzeye giriş ücretsiz. Belirli günlerde randevu ile müzeyi ziyaret eden okul öğrencilerine Büyükşehir Belediyesi tiyatro sanatçıları tarafından kukla gösterileri de yapılıyormuş. Ayrıca atölye kısmında çocuklarla kukla ve bez bebekler de yapma imkânı mevcutmuş. Bu hali ile mekân kültürel olarak gerçekten güzel bir amaca hizmet ediyor. Çocukların, gençlerin bu şekilde etkinliklerle hemhal olması, yerel değerlerini unutmaksızın dünya kültürüne de katkı sağlaması çok değerli. Dilerim ki yerel yönetimlerin ya da imkanı olan bireysel girişimcilerin bu tarz projeleri nitelik ve sayı olarak artarak çoğalır.